مقابله با رایاجنگ‌های تخریبگر و مختل‌کنندهٔ امنیتِ زیرساخت‌های انرژی در اسناد بین‌المللی؛ با تحلیل تطبیقی مقررات ایران و قطر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اراک، ایران، اراک

10.22091/dclic.2025.13272.1092

چکیده

زیرساخت‌های انرژی، به‌عنوان بخش‌های حیاتی هر کشور با گسترش فناوری‌های مجازی در معرض مخاطره‌های ناشی از رایاجنگ‌های تخریبگر و مختل‌کننده نظیر نفوذ به داده‌ها، تخریب سامانه‌های کنترل و حمله به شبکه‌های توزیع قرار گرفته‌اند که پیامدهایی برای امنیت ملی و اقتصادی دارند. مقابله مؤثر با این جرائم نیازمند ایجاد چارچوب‌های قانونی به‌روز، تقویت اقدامات امنیتی و آموزشی و بهره‌گیری از اسناد بین‌المللی است. بااین‌حال، تحقق این هدف مستلزم همکاری بین‌المللی گسترده و انطباق اصول این اسناد با ساختارهای حقوقی داخلی کشورهاست. در این راستا، برخی کشورها به‌ویژه ایران و قطر در تلاش هستند تا با ایجاد چارچوب‌های قانونی و اجرایی، مقابله با رایاجنگ‌های تخریبگر و مختل‌کننده امنیتِ زیرساخت‌های انرژی را مدیریت کنند. وفق این امر، ایران بیشتر بر مقررات ملی و هم‌افزایی داخلی تأکید دارد، درحالی‌که قطر علاوه‌بر نهادهای خاص، همکاری‌های بین‌المللی و پیروی از استانداردهای جهانی را در اولویت قرار داده است. بنابراین، برای دستیابی به حفاظت مؤثر از زیرساخت‌های انرژی در قبال رایاجنگ‌ها و اتخاذ سیاست‌های حقوقی هماهنگ با اسناد بین‌المللی و تقویت ظرفیت‌های اجرایی داخلی ضرورتی انکارناپذیر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Countering Destructive and Disruptive Cyberwars Targeting Energy Infrastructure Security in International Documents; A Comparative Analysis of the Regulations of Iran and Qatar

نویسنده [English]

  • Peyman Namamian
Associate Professor of Criminal Law and Criminology, Faculty of Administrative Sciences and Economics, Arak University, Iran, Arak
چکیده [English]

Energy infrastructures, as vital sectors of every country, are exposed to risks posed by destructive and disruptive cyberwars, such as data breaches, control system destruction, and attacks on distribution networks, with the spread of virtual technologies, which have consequences for national and economic security. Effectively combating these crimes requires the establishment of up-to-date legal frameworks, strengthening security and educational measures and utilizing international documents. However, achieving this goal necessitates extensive international cooperation and alignment of these documents’ principles with the domestic legal structures of countries. In this regard, some countries, particularly Iran and Qatar, are striving to manage the response to destructive and disruptive cyberwars targeting energy infrastructure through the creation of legal and executive frameworks. In this context, Iran emphasizes national regulations and internal synergy, while Qatar prioritizes international cooperation and adherence to global standards, alongside specific institutions. Therefore, to achieve effective protection of energy infrastructures against cyberwars, adopting legal policies in coordination with international documents and strengthening internal executive capacities is an undeniable necessity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • destructive and disruptive cyberwars
  • cybersecurity
  • energy security
  • energy infrastructure
  • international cooperation

مراجع

سینی، محمدرضا. (۱۴۰۲). «الگوهای مقررات‌گذاری در فضای سایبر: ارائهٔ چارچوب جامع تنظیم‌گری برای محیط ملی». مطالعات حقوق عمومی،  دوره ۵۳، شماره ۳.           
سلیمانی، سودابه؛ رضوی‌فرد، بهزاد و صفایی، مریم (۱۴۰۳). «سیاست‌گذاری در مورد جرائم سایبری علیه زیرساخت‌های انرژی‌های نوپدید و بازنمایی آن در نظام حقوق کیفری ایران و فرانسه». تحولات سیاسی اجتماعی معاصر ایران، دوره ۳، شماره ۴.  
شاملو، باقر و حسینی، مهدی (1403). «رایاجنگ‌های مختل‌کنندهٔ زیرساخت‌های حیاتی به‌مثابهٔ جنایت جنگی». آموزه‌های حقوق کیفری،   دوره ۲۷، شماره ۲۱.  
ضیایی، سید یاسر و شکیب‌نژاد، احسان (۱۳۹۶). «قانون‌گذاری در فضای سایبر: رویکرد حقوق بین‌الملل و حقوق ایران». مجله حقوقی بین‌المللی، دوره ۳۷، شماره ۵۷.  
فرجی‌ها، محمد و علمداری، علی (۱۳۹۶). «مطالعهٔ تطبیقی معیارهای جرم‌انگاری در فضای سایبر در نظام کیفری ایران و آلمان». مطالعات حقوق تطبیقی، دوره ۸، شماره ۲.  
تقی‌پور، رضا و همکاران (۱۳۹۸). «الگوی راهبردی حفاظت سایبری از زیرساخت‌های اطلاعاتی حیاتی جمهوری اسلامی ایران». امنیت ملی، دوره ۹، شماره ۳۴.  
محمودزاده، ابراهیم؛ حسنی‌اصل، حمیدرضا؛ قوچانی، محمدمهدی و نیک‌نفس، علی (۱۳۹۷). «تدوین راهبردهای امنیت سایبری سامانه‌های کنترل صنعتی در زیرساخت‌های حیاتی کشور». مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، دوره ۸، شماره ۳۱.  
ملکی عزین‌آبادی، روح‌الله و جمالی، جواد (۱۴۰۳). «مطالعه مقایسه‌ای قوانین سایبری چین، ایالات‌متحده آمریکا و روسیه؛ بایسته‌ها و ضرورت‌های امنیت سایبری جمهوری اسلامی ایران». آمار و فناوری دفاعی، دوره ۷، شماره ۳.  
معاونت پژوهش و تولید علم دانشگاه اطلاعات و امنیت ملی. (۱۳۹۶). حفاظت سایبری از زیرساخت‌های حیاتی. تهران: موسسهٔ چاپ و انتشارات دانشگاه اطلاعات و امنیت ملی.
نظری‌نژاد، احمدعلی و عبدالعلی‌پورشاسب، عبدالعلی (۱۳۹۹). الگوی راهبردی حفاظت سایبری از زیرساخت‌های اطلاعاتی حیاتی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات دفاعی استراتژیک، دوره ۱۸، شماره ۸۲.  
 
Abdallah, M. & Abdallah, A. Y. (2025). The International Legal Frameworks to Combat Cybercrime in the Era of Artificial Intelligence. International Journal of Economic Perspectives, 19 (5), 2534-2548.
- Adenekan, T. K. (2024). Cybersecurity Challenges and Solutions for Critical Energy Infrastructure in the Digital Age. Research Gate. https://www.researchgate.net/publication/385681419_Cybersecurity_Challenges_and_Solutions_for_Critical_Energy_Infrastructure_in_the_Digital_Age
- Ahmad, T, Zhang, D, Huang, C, Zhang, H, Dai, N, Song, Y, & Chen, H. (2021). Artificial Intelligence in Sustainable Energy Industry: Status, Challenges and Opportunities. Journal of Cleaner Production, 289, 125834.
- Arifi, D, & Arifi, B. (2020). Cybercrime: A Challenge to Law Enforcement. South East European University Review, 15 (2), 42-55.
- Bartoli, L. (2025). Cybersecurity and the Fight against Cybercrime: Partners or Competitors? European Journal of Risk Regulation, 16 (2), 498-513.
- Bygrave, L. A. (2024). The Emergence of EU Cybersecurity Law: A Tale of Lemons, Angst, Turf, Surf and Grey Boxes. Computer Law & Security Review, University of Oslo Faculty of Law Research Paper No. 2024-04.
- Blotzer, P. (2018). The Threat is Real: Protecting the Energy Infrastructure From Cyberattacks. Barry Law Review, 24 (1), 39-58.
- DiPietro, B. (2015). Survey Roundup: Deadly Cyberattack Worries. The Wall Street Journal. http://on.wsj.com/1CVsrWK
- Cohen, A. (2010). Cyberterrorism: Are We Legally Ready? The Journal of International Business & Law, 4 (15), 18-32.
- Fahmy, W. (2024). The Cybercrime Acts and the Electronic Transaction in International Law. Economics Law and Policy, 7 (1), 18-41.
- Fidler, M. (2025). Fragmentation of international cybercrime law. Utah Law Review, 3 (4), 737-804.
- Freeze, C. (2016). Hackers target Canadian Government’s Energy and Resource Departments. The Globe & Mail. http://www.theglobeandmail.com/news/politics/hackers-target-governments-energy-and-resource-departments/article32890960/, archived at https://perma.cc/9Z7L-RF6Y.
- Gallagher, S. (2017). FBI-DHS “Amber” Alert Warns Energy Industry of Attacks on Nuke Plant Operators. ARS Technica. https://arstechnica.com/information-technology/2017/07/dhs-fbi-warn-of-attempts-to-hack-nuclear-plants/, archived at https://perma.cc/E52M-ER7X
- Hakmeh, J. (2024). The UN Convention on Cybercrime: A Milestone in Cybercrime Cooperation? Journal of Cyber Policy, 9 (2), 125-130.
- Hernández López, A, & Jiménez-Villarejo Fernández, F. (2023). Eurojust. in K. Ambos & P. Rackow (Eds.), The Cambridge Companion to European Criminal Law (pp. 387-412). Cambridge University Press.
- Koki, S. I. (2024). Analysing the International Convention on Cybercrime and the Nigeria Cybercrimes Act 2015: An Explanatory Literature Review. ResearchGate. https://www.researchgate.net/publication/386552531_ANALYSING_THE_INTERNATIONAL_CONVENTION_ON_CYBERCRIME_AND_THE_NIGERIA_CYBERCRIMES_ACT_2015_AN_EXPLANATORY_LITERATURE_REVIEW
- Küfeoğlu, S, & Akgün, A. T. (2024). Cyber Resilience in Critical Infrastructure (pp. 29–31). Routledge Taylor & Francis.
- Kushner, D. (2013). The Real Story of Stuxnet. IEEE Spectrum, 50 (3), 48-53.
- Onyeji, I, Bazilian, M, & Bronk, C. (2014). Cyber Security and Critical Energy Infrastructure. The Electricity Journal, 27 (2), 52-60.
- Pagliery, J. (2016). Scary Questions in Ukraine Energy Grid Hack. CNN Tech. http://money.cnn.com/2016/01/18/technology/ukraine-hack-russia/, archived at https://perma.cc/975L-VD3X
- Pagliery, J. (2016). Government Reveals Details about Energy Grid Hacks. CNN Tech. http://money.cnn.com/2016/04/05/technology/energy-grid-hacks/, archived at https://perma.cc/P965-2YYH
- Siig, K, Feldtmann, B, & Billing, F. M. W. (2024). The United Nations Convention on the Law of the Sea: A System of Regulation. Routledge & CRC Press.
- Silver, A. (2016). Why Do Hackers Love to Attack Canada’s Energy Departments? IEEE Spectrum. http://spectrum.ieee.org/energywise/energy/the-smarter-grid/why-do-hackers-love-to-attack-canadas-energy-environment-and-natural-resources-sector, archived at https://perma.cc/T32F-XMFS
- Shtodina, D. D. (2025). United Nations Convention against Cybercrime, 2024 – the Outcome of «Cyber Compromise»? Moscow Journal of International Law, 1, 110-124.
- Tennant, I, & Oliveira, A. P. (2024). Applying the Right Lessons from the Negotiation and Implementation of the UNTOC and the UNCAC to the Implementation of the Newly agreed UN ‘Cybercrime’ Treaty. Journal of Cyber Policy, 9 (2), 221-238.
- Zetter, K. (2017). The Ukrainian Power Grid was Hacked Again. MOTHERBOARD. https://motherboard.vice.com/en_us/article/ukrainian-power-station-hacking-december-2016-report, archived at https://perma.cc/C8NY-W26X
- Venkatachary, S. K, Alagappan, A, & Andrews, L. J. B. (2021). Cybersecurity Challenges in Energy Sector (Virtual Power Plants) - Can Edge Computing Principles be Applied to Enhance Security? Energy Informatics, 4 (1), 1-21.
 
In Persian
- Deputy for Research and Science Production, National Intelligence and Security University (2017). Cyber Protection of Critical Infrastructures. Tehran: National Intelligence and Security University Printing and Publishing Institute.
- Farajiha, Mohammad; Alamdari, Ali (2017). A Comparative Study of Criminalization’s Criteria in Cyberspace in the Iranian and German Penal Systems. Comparative Law Studies, 8 (2), 637-653.
- Hosseini, Mohammad Reza (2023). Regulation-making Patterns in Cyberspace: Providing a Comprehensive Regulatory Framework for the National Environment. Public Law Studies, 53 (3), 1213-1239.
- Mahmoudzadeh, Ebrahim; Hassani-Asl, Hamidreza; Ghochani, Mohammad Mehdi; and Niknafs, Ali (2018). Developing Cybersecurity Strategies for Industrial Control Systems in the Country's Critical Infrastructures. Interdisciplinary Studies in Strategic Knowledge, 8 (31), 253-281.
- Maleki Azinabadi, Ruhollah & Jamali, Javad (2024). A Comparative Study of Cyber Laws of China, the United States of America and Russia; The Essentials and Necessities of Cyber Security of the Islamic Republic of Iran. Defense Equipment and Technology, 7 (3), 77-108.
- Nazarinejad, Ahmad Ali & Abdolalipourshaseb, Abdol-Ali (2012). Strategic Model of Cyber Protection of Critical Information Infrastructures of the Islamic Republic of Iran. Strategic Defense Studies, 18 (82), 313-336.
- Shamloo, Baqer & Hosseini, Mehdi (2024). Cyberwars Disrupting Critical Infrastructure as a War Crime. Criminal Law Doctrines, 27 (21), 115-152.
- Soleimani, Sudabeh; Razavifard, Behzad; Safaei, Maryam (2024). Policy-making on Cybercrimes against Emerging Energy Infrastructures and its Representation in the Iranian and French Criminal Law Systems. Contemporary Iranian Social and Political Developments, 3 (4), 251-279.
- Taghipour, Reza et. al. (2019). Strategic model for Cyber Protection of Critical Information Infrastructures of the Islamic Republic of Iran. National Security, 9 (34), 7-48.
- Ziaei, Seyed Yaser & Shakibnejad, Ehsan (2017). Legislation in Cyberspace: An International Law and Iranian Law Approach. International Law Journal, 37 (57), 227-249.
آموزه‌های حقوق کیفری کشورهای اسلامی
دوره 2، شماره 4 - شماره پیاپی 8
زمستان 1404
دی 1404
صفحه 148-177

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار