سقوط حد زانی ذمی بعد از پذیرش اسلام در فقه اسلامی و حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، ایران، قم

2 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، ایران، قم

10.22091/dclic.2025.12497.1060

چکیده

یکی از موجبات اجرای حد قتل، زنای مرد کافر ذمی با زن مسلمان است. سؤالی که در این مورد مطرح می‌شود این است که اگر زانی بعد از زنا اسلام بیاورد، حد قتل از او ساقط می‌شود یا خیر؟ و در فرض سقوط حد قتل، آیا حد زانی مسلمان بر او اجرا می‌شود یا مطلق حد از او ساقط خواهد شد؟ فقهای اسلامی در این فرع اتفاق‌نظر ندارند. مشهور فقها معتقدند حد قتل از زانی ساقط نمی‌شود. در مقابل برخی همچون فاضل هندی از فقهای امامیه و سرخسی و ابو زکریا النووی از فقهای عامه، قائل بر سقوط حد می‌باشند. در حقوق ایران نیز دو راهکار برای حل این مسئله متصور است؛ راه‌حل اول مراجعه به فقه طبق اصل 167 قانون اساسی و ماده 220 قانون مجازات اسلامی بوده و راهکار دوم این است که اطلاق و عموم ماده 114 قانون مجازات اسلامی در مورد توبه را شامل این فرض نیز دانست و حکم قضیه را پیدا کرد (البته راهکار دوم با ایراد مواجه است). در این مقاله پس از بیان اقوال، ادله طرفین تبیین و نقد شده و درنهایت نظر نویسندگان بر این است که اگر اسلام آوردن زانی از روی ترس و فرار از حد باشد، حد زانی از او ساقط نمی‌شود؛ لکن اگر اسلام حقیقی و از روی ترس نباشد به نظر باید حد از او ساقط شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Abolition of the Hadd from Protected non-Muslim Fornicator after Accepting Islam in Islamic Jurisprudence and Iranian Law

نویسندگان [English]

  • Ahmad Hajidehabadi 1
  • Hosein Abasi Mehre 2
1 Professor of Criminal Law and Criminology, Faculty of law, College of Farabi, University of Tehran, Iran, Qom
2 PhD Student of Criminal Law and Criminology, Faculty of law, College of Farabi, University of Tehran, Iran, Qom
چکیده [English]

One of the reasons for implementing the hadd of killing is the fornication of a protected non-Muslim man with a Muslim woman. A question arising in this context is whether the the hadd of killing is abolished, if the fornicator accepts Islam after committing the act. Islamic jurists do not agree on this point. Famous jurists believe that the hadd of killing is not abolished for an fornicator. On the other hand, some jurists, such as Fadil Hindi, an Imamiyyah jurist, Sarakhsi and Abu Zakaria al-Nawawi, a Sunni jurist, believe that the hadd is abolished. In Iranian law, there are two possible solutions to resolve this issue. The first solution is to refer to Islamic jurisprudence under Article 167 of the Constitution and section 220 of the Islamic Penal Code, and the second solution The second solution is to consider the generality and applicability of section 114 of the Islamic Penal Code regarding repentance to include this assumption and find the ruling on the matter (of course, the second solution faces objection). In this article, after stating the comments, the arguments of both sides are explained and criticized. Finally, the authors' opinion is that if a fornicator's Islam acception is out of fear and avoidance of the hadd, the hadd for fornicator will not be abolished. However, if the Islam is true and not out of fear, it seems that the hadd should be abolished.

کلیدواژه‌ها [English]

  • protected non-Muslim fornicator
  • repentance
  • abolition of the Hadd
  • the rule of Jab
  • the rule of caution in blood

مراجع

قرآن کریم
ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم (1403ق). الکافی فی الفقه. چاپ اول، اصفهان: نشر مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی†.
الحرانی، تقی الدین أبو العباس أحمد بن عبد الحلیم بن تیمیة (1418 هـ). المستدرک على مجموع فتاوى شیخ الإسلام. جلد 5، چاپ اول، نشر المکتبة الشاملة.
انصاری، زکریا (بی‌تا). أسنى المطالب فی شرح روض الطالب، جلد 4، چاپ اول، نشر دار الکتاب الإسلامی.
النووی، أبو زکریا محیی الدین یحیى بن شرف (1417 ق). «فَتَّاوَى الإِمامِ النَّوَوَیِ المُسمَّاةِ: بالمَسَائِل المنْثورَةِ». چاپ هفتم، بیروت: نشر دَارُ البشائرِ الإسلامیَّة للطبَاعَة وَالنشرَ والتوزیع.
الجوزیة محمد بن أبی بکر بن أیوب بن سعد شمس الدین ابن قیم (1418). أحکام أهل الذمة. جلد 3، چاپ اول، نشر: رمادى للنشر.
انصاری، مرتضی (1438ق). فرائد الاصول. جلد 3، چاپ بیست‌وسوم، قم: نشر مجمع الفر الاسلام.
ابن‌‌ادریس، محمد بن احمد (1387ش). ‌موسوعة ابن إدریس الحلی. جلد 13، چاپ اول، قم: نشر دلیل ما.
بجنوردى، سید حسن (1377ش). القواعد الفقهیة. جلد 1، چاپ اول، قم: نشر الهادی.
بجنوردى، سید محمد (1401ق). قواعد فقهیه. جلد 1، چاپ سوم، تهران: نشر مؤسسه عروج.
ترحینی عاملی، محمد حسن (1385ش). الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة. جلد 9، چاپ چهارم، قم: نشر ذوی القربی.
تبریزی، جواد (1376ش). أسس الحدود و التعزیرات، چاپ اول، قم: نشر مهر.
خوئی، سید ابوالقاسم (1418ق). موسوعة الإمام الخوئی. جلد 41، چاپ اول، قم: مؤسسة إحیاء آثار الامام الخوئی.
خمینى، سید روح اللّه موسوى (1392ش). تحریر الوسیلة. جلد 2، چاپ سوم، تهران: نشر مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینیŠ.
سبحانی تبریزی، جعفر (1432ق). الحدود و التعزیرات فی الشریعة الإسلامیة الغراء. چاپ اول، قم: نشر مؤسسة الإمام الصادق†.
سلار دیلمی، حمزه بن عبد العزیز (1404ق). المراسم فی الفقه الإمامی. چاپ اول، قم: منشورات الحرمین.
سرخسی، محمدبن احمد (1409ق). المبسوط. جلد 9، چاپ اول، بیروت: نشر دارالمعرفه.
شیرازى، سید محمد حسینى (1366 ه.ش). الفقه. جلد 87، چاپ اول، قم: نشر موسسه الفکر الاسلامی.
شیرازى، سید محمد حسینى (1413ق). الفقه، القواعد الفقهیة. چاپ اول، بیروت- لبنان: نشر مؤسسه امام رضا†.
شهید ثانی، زین‌‌الدین بن علی (1410). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. جلد 9، چاپ اول، قم: مکتبة الداوری.
شیرازى، ناصر مکارم (1370ش). القواعد الفقهیة. جلد 2، چاپ سوم، قم: نشر مدرسه امام امیر المؤمنین†.
 طباطبایى، سید على بن محمد (1418ق). ریاض المسائل. جلد 15، چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت†.
 طباطبایى، سید على بن محمد (1418ق). ریاض المسائل. جلد 16، چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت†.
طوسی، محمد بن حسن (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی. چاپ دوم، بیروت-لبنان، دار الکتاب العربی.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1420ق). تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة. جلد 5، چاپ اول، قم: مؤسسة الإمام الصادق†.
عاملى، حرّ، محمد بن حسن، (1416ق). وسائل الشیعة. جلد 28، چاپ سوم، قم: مؤسسه آل البیت†.
علم‌الهدی، سید مرتضی (1415ق). الانتصار. چاپ اول، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
فاضل هندى، محمد بن حسن (1416ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. جلد 10، چاپ اول، قم: نشر دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1427ق). تفصیل الشریعة (الحدود). چاپ اول، قم: نشر مرکز فقه الأئمة الأطهار.
قمى، على بن ابراهیم (1363ش). تفسیر القمی. جلد 2، چاپ سوم، قم: نشر دار الکتاب.
گلپایگانی، محمدرضا (1412ق). الدر المنضود فی أحکام الحدود. جلد 1، چاپ اول، قم: نشر دار القرآن الکریم.
 لجنة علماء برئاسة نظام الدین البلخی (1310 ق). الفتاوی الهندیة. جلد 2، چاپ دوم، نشر دار الفکر.
موسوی اردبیلی، عبد الکریم (1427ق). فقه الحدود و التعزیرات. جلد 1، چاپ دوم، قم: مؤسسة النشر جامعة المفید.
مفید، محمد بن محمد (1410ق). المقنعة. چاپ دوم، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
منتظرى، حسین على (بی‌تا). کتاب الحدود (للمنتظری). چاپ اول، قم: انتشارات دار الفکر.
محقق داماد، سید مصطفى (1406ق). قواعد فقه. جلد 4، چاپ دوازدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
محقق حلی، جعفر بن حسن (1408ق) شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. جلد 4، چاپ دوم، قم: نشر اسماعیلیان.
نجفى، محمد حسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. جلد 41 و ۴۲، چاپ هفتم، بیروت-لبنان، نشر دار إحیاء التراث العربی.
آموزه‌های حقوق کیفری کشورهای اسلامی
دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 7
پاییز 1404
مهر 1404
صفحه 1-21

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار