بهره‌گیری از کنترل اجتماعی به‌مثابه سرمایه اجتماعی در پیشگیری از جرم؛ با نگرشی به آموزه‌های اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده علوم انسانیِ دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان، ایران، لاهیجان

2 استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانیِ دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان، ایران، لاهیجان

10.22091/dclic.2024.11112.1020

چکیده

در این مقاله، نقش کنترل اجتماعی به عنوان شکلی از سرمایه اجتماعی در پیشگیری از جرم مورد بررسی قرار گرفته و این مفاهیم با تأکید بر آموزه‌های اسلامی تحلیل شده است. ابتدا، مفهوم سرمایه اجتماعی و رویکردهای اصلی مرتبط با آن، به ویژه در زمینه پیشگیری از جرم، معرفی شده و سپس با توجه به نظریه‌های مدرن و آموزه‌های اسلامی تطبیق داده شده‌اند. در ادامه، با استناد به مفاهیم اسلامی مانند امر به معروف و نهی از منکر و همچنین تأثیر نهادهای مذهبی مانند مساجد و روحانیون در ایجاد و تقویت سرمایه اجتماعی، به تحلیل تطبیقی این آموزه‌ها با نظریات مدرن پرداخته شده است. این پژوهش نشان می‌دهد که آموزه‌های اسلامی، علاوه بر همخوانی با نظریه‌های مدرن سرمایه اجتماعی، می‌توانند به عنوان یک چارچوب مؤثر در پیشگیری از جرم و تقویت همبستگی اجتماعی در جوامع اسلامی مورد استفاده قرار گیرند. در نهایت، نتایج این پژوهش با ارائه نمونه‌های عملی از جوامع اسلامی مانند مالزی و ایران که در آن‌ها از آموزه‌های اسلامی برای کاهش جرم استفاده شده است، به پایان می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Taking advantage of social control as social capital in crime prevention; with an attitude towards Islamic teachings

نویسندگان [English]

  • Mohadeseh Ghavami pour sereshkeh 1
  • Amirreza Mmahmoudi 2
1 PhD student in criminal law and criminology, faculty of humanities, Islamic Azad University, Lahijan branch, Iran, Lahijan
2 Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Lahijan, Iran, Lahijan
چکیده [English]

In this article, the role of social control as a form of social capital in crime prevention is studied and these concepts are analyzed with emphasis on Islamic teachings. First, the concept of social capital and the main approaches related to it, especially in the field of crime prevention, are introduced and then they are adapted according to modern theories and Islamic teachings. In the following, referring to Islamic concepts such as enjoining good and forbidding evil, as well as the influence of religious institutions such as mosques and clerics in creating and strengthening social capital, a comparative analysis of these teachings with modern theories has been done. This research shows that Islamic teachings, in addition to being consistent with modern theories of social capital, can be used as an effective framework to prevent crime and strengthen social solidarity in Islamic societies. Finally, the results of this research are ended by presenting practical examples from Islamic societies such as Malaysia and Iran, where Islamic teachings have been used to reduce crime.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social capital
  • trust
  • crime prevention
  • social control
  • Islamic teachings
احمدی شاپور آبادی، محمد علی؛ معین آبادی، حسین (1388). دیباچه‌ای بر سرمایه اجتماعی، یاس راهبری، شماره 19.
افسری، علی (1391). سرمایه اجتماعی در اسلام. پژوهش‌های میان رشته‌ای قرآن کریم، 3(1).
امینی دادانی، مصطفی؛ موسوی، میر طاهر؛ رفیعی، حسن (1390). «رابطه سرمایه اجتماعی با سلامت اجتماعی در ایران، مجله رفاه اجتماعی»، سال 11، شماره 42.
تاجبخش، کیان (1384). سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، تهران: نشر شیرازه.
حمیدی زاده، علی؛ ظفری، هادی؛ بابایی گواری، سلمان (1398). سرمایهٔ اجتماعی از منظر قرآن؛ مؤلفه‌ها، عوامل، راهبردها. مدیریت سرمایه اجتماعی، 6(2).
خراسانی، سمیرا؛ مسعود، غلامحسین؛ شکرچی زاده، محسن (1401). «نگاهی بومی به نظریه کنترل اجتماعی جرم با توجه به مبانی اسلامی-ایرانی»، پژوهش‌های حقوق جزا و جرمشناسی، دوره 10، شماره 20.
درویش، صیاد (1401). «فراتحلیل پژوهش‌های سرمایه اجتماعی و پیشگیری از جرم با رویکرد فراملی، فصلنامه تحقیقات حقوقی»، دوره 15، شماره 57.
رجبی (دوانی)، محمدحسین؛ طاهرآبادی، امین (1391). روحانیت شیعی و نقش سیاسی-اجتماعی آنان در جامعه ایران (با تاکید بر نقش مقام معظم رهبری در مدیریت تحولات پس از انتخابات سال 88). پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، 2(6).
شماعی، علی؛ شاهی میرزاده، محمد (1397). «بررسی عوامل و پدیده‌های مؤثر بر بروز جرائم و آسیب‌های اجتماعی در کلانشهرها با تأکید بر مناطق حاشیه‌نشین»، فصلنامه سپهر، دوره 21، شماره 83.
عباس زاده، محمد؛ علیزاده اقدم، محمد باقر؛ اسلامی، سید رضا (1391). «بررسی رابطه بین سلامت اجتماعی و آنومی اجتماعی»، دوره 1، شماره 1.
عشایری، طاها؛ عباسی، الهام؛ ذوالفقاری، اکبر (1399). «فراتحلیل تأثیر سرمایه اجتماعی بر گرایش به جرم»، فصلنامه پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، شماره 4.
علیوردی نیا، اکبر (1393). «مدیریت پیشگیری از جرم در ایران»، فصلنامه سیاست‌های راهبردی کلان، دوره 2، شماره 8.
قادر زاده، مژگان؛ زارع زردینی، احمد؛ زارعی محمود آبادی، سید سعید (1401). «بازکاوی عناصر و مؤلفه‌های مؤثر بر نهادینه‌سازی هنجارهای اجتماعی از دیدگاه امام علی»، پژوهش نامه علوی، دوره 13، شماره 25.
کلانتری، صمد؛ گنجی، محمد (1384). بررسی شاخص‌های توسعه اجتماعی اقتصادی، اطلاعات سیاسی اقتصادی.
مرزاوی، محسن (1387). «سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی»، یاس راهبری، شماره 16.
نوغانی دخت بهمنی، محسن؛ سید محمد تبار، سید احمد (1394). «بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر جرم، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی»، دوره 4، شماره 3.
نیازی، محسن؛ شفایی مقدم، الهام؛ شادفر، یاسمن (1390). «بررسی رابطه بین میزان سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی در بین زنان مناطق شماره 1 و 2 تهران»، فصلنامه جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، سال 2، شماره 3.
وی کلارک، رونالد؛ آک، جان (1387). جرم‌شناسی پیشگیری، ترجمه محمد مقیمی و مهدیه تقی‌زاده، تهران: دفتر تحقیقات انتظامی.
Reference
 ALTUN, Nurullah (2011) Sosyal Sermayenin Çocuk ve Genç Suçluluğuna Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
 AKÇOMAK, İ. Semih. ve Weel, Bas ter (2008) "The Impact of Social Capital on Crime: Evidence from the Netherlands", UNU-MERIT Working Paper Series No.2008-042.
 AKDOĞAN, A. Argun, (2006) "Siyasal Kültür ve Sosyal Sermayenin Karşılaştırılması: Türkiye için Bazı Çıkarsamalar", Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, S. 12.
 ARROW, Kenneth J., (1999), "Observations on Social Capital", Social Capital a Multifaceted Perspectives, (Eds. Partha Dasgupta ve Ismail Serageldin), The World Bank, Washington D. C.
 BOURDIEU, Pierre (2010). "Sermaye Biçimleri" (Çev. Mehmet M. Şahin). Sosyal Sermaye: Kuram-Uygulama-Eleştiri (Der. Mehmet Murat Şahin ve Ahmet Zeki Ünal), Değişim Yayınları,. 45-75.
 BOURDIEU, Pierre ve Wacquant, Loic J. D (2003) Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, (Çev. Nazlı Ökten), İletişim Yayınları: İstanbul.
 COLEMAN, James. S (1988): "Social Capital in the Creation of Human Capital," American Journal of Sociology, C. 94.
 COLEMAN, James. S (1994) Foundations of Social Theory, the Belknap Press of Harward University Press: Cambridge.
 DOLU, Osman (2010) Suç Teorileri: Teori, Araştırma ve Uygulamada Kriminoloji, (2. Baskı), Seçkin Yayınları: Ankara.
 FIELD, John, (2006) Sosyal Sermaye (Çev. Bahar Bilgen ve Bayram Şen), Bilgi Üniversitesi Yayınları: İstanbul.
 FISHER, Roger ve Brown, Scott, (1989) Getting Together, Business Books.
 FUKUYAMA, Francis (1997) Social Capital, Tanner Lecture on Human Values. Brasenose College: Oxford, 17.12.2008
 FUKUYAMA, Francis (1999) Büyük Çözülme, İnsanın Doğası ve Toplumsal Düzenin Yeniden Oluşumu, (Çev. Zeynep Avcı, Aslı Telli Aydemir), Sabah Kitapları: İstanbul.
 FUKUYAMA, Francis (2001) "Social Capital, Civil Society and Development", Third World Quarterly, C. 22 (1).
 FUKUYAMA, Francis (2005) Güven: Sosyal Erdemler ve Refahın Yaratılması, (Çev.) A. Buğdaycı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları: İstanbul.
 GALEA, Sandro; Karpati, Adam ve Kennedy, Bruce (2002) "Social Capital and Violence in the United States, 1974-1993". Social Science ve Medicine, C. 55, 1373-1383.
 GATTI, Uberto; Tremblay, Richard E. ve Larocque, Denis (2003) "Civic Community and Juvenile Delinquency: A Study of Regions of Italy," British Journal of Criminology, C. 43(1), 22-40.
 GRANOVETTER, Mark S (1973) "The Strength of Weak Ties", The American Journal of Sociology, C. 78 (6), 1360-1380.
HIRSCHI, Travis (1972) Causes of Delinquency, University of California Press: Los Angeles.
 İÇLİ, Tulin ve Burcu, Esra, (1993) "İnformal Sosyal Kontrolün Sağlanmasında Ailelerin Gelir ve Eğitim Düzeyinin Önemi: Ankara'da Uygulamalı Bir Çalışma" Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 10, S.1, 43-56.
 JACOBS, Jane (1965) The Death and Life of Great American Cities, Penguin Books.
 KIZMAZ, Zahir (2005a) "Göç ve Yoksulluğun Patolojisi: Siyasal Şiddetten Sosyal Şiddete", Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 85-114.
 KOSGEB (2005) Ekonomik Kalkınma Sosyal Sermayenin Rolü, Ankara.
 LEDERMAN, D., N. Loayza, ve A. M. Menendez (2002): "Violent Crime: Does Social Capital Matter?" Economic Development and Cultural Change, C. 50 (3), 509–539.
 LOCHNER, Kimberly; Kawachi, Ichiro ve Kennedy, Bruce P., (1999), "Social Capital: a Guide to its Measurement" Health & Place, C. 5, 259 270.
 MESSNER, Steven F., Baumer, Eric P. ve Rosenfeld, Richard (2004): "Dimensions of Social Capital and Rates of Criminal Homicide," American Sociological Review, C. 69 (December), 882–903.
 ÖZBAY, Özden, (2008) "Does Social Capital Deter Youth From Cheating, Alcohol Use, and Violence in Turkey? Bringing Turkey in." Journal of Criminal Justice C. 36.
 ÖZEN, Şükrü ve Aslan Zuhal, (2006) "İçsel Ve Dışsal Sosyal Sermaye Yaklaşımları Açısından Türk Toplumunun Sosyal Sermaye Potansiyeli: Ortadoğu Sanayi Ve Ticaret Merkezi (OSTİM) Örneği", Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, C. 12 (2).
 PORTES, Alejandro, (1998) "Social Capital: Its Origins and Applications in Modern Sociology", Annual Review of Sociology, C. 24.
 PUTNAM, Robert. D (Leonardi Robert ve Nanetti, Raffaella Y. ile birlikte) (1993) Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy. Princeton University Press, Princeton NJ.
 PUTNAM, Robert D (1995) "Bowling Alone: America's Declining Social Capital," Journal of Democracy, S. 6 (1), 65–78. 02/02/2010.
 PUTNAM, Robert D (2000) Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community, Simon & Schuster: New York.
 PUTNAM, Robert D (2001) "Social Capital: Measurement and Consequences", http://www.oecd.org/dataoecd/25/6/1825848.pdf, 24.09.2010.
 PUTNAM, Robert D (2002) "Bowling Together" The American Prospect http://www.prospect.org/cs/articles?articleId=6114, 23.10.2010.
 ROSENFELD, Richard; Messner, Steven F., ve Baumer, Eric P (2001): "Social Capital and Homicide," Social Forces, C. 80 (1).
 SALMI, V. ve Kivivuori, J (2006). The Association between Social Capital and Juvenile Crime: The role of Individual and Structural Factors, European Journal of Criminology, C. 3.
ZHONG, LenaY (2009) Communities, Crime and Social Capital in Contemporary Chine, Willan Publishing: UK.