خانواده‌محوری در دادرسی کیفری اطفال بزهکار در حقوق کیفری ایران و الجزایر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکده پیشیگیری از جرم و اصلاح و تربیتِ دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ایران، تهران

2 کارشناسی ارشد حقوق کیفری اطفال و نوجوانان از دانشکده پیشیگیری از جرم و اصلاح و تربیتِ دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ایران، تهران

چکیده

با توجه به جایگاه مهم خانواده از یک‌سو نظام حقوق کیفری، متعهد به صیانت از خانواده و تقویت آن است و از سوی دیگر خانواده از ظرفیتی برخوردار است که می‌تواند در راستای اهداف نظام حقوق کیفری به کار گرفته شود. بررسی جلوه‌های خانواده‌محوری در مواجهه با اطفال بزهکار از نقش حمایتی حقوق کیفری نسبت به خانواده و نیز از ظرفیت‌های خانواده در تحقق اهداف حقوق کیفری حکایت می‌کند. رویکرد خانواده‌محور، متضمن مشارکت خانواده در رسیدگی به بزهکاری اطفال در تمامی مراحل رسیدگی کیفری اعم از پیش از دادرسی و حین دادرسی و نیز انجام اقدامات تربیتی است به‌گونه‌ای که در هر مرحله می‌توان به بهترین شکل از ظرفیت نهاد خانواده برای تأمین امنیت و رشد کودکان بهره برد. قوانین کیفری ایران و الجزایر، درزمینهٔ رسیدگی به بزهکاری اطفال، توجه به خانواده را در دستور کار خویش قرار داده‌اند. در قوانین کیفری دو کشور ایران و الجزایر، جلب مشارکت خانواده در فرایند رسیدگی را می‌توان در تشکیل پرونده شخصیت، اجرای اصل مقتضی بودن تعقیب اعم از بایگانی کردن پرونده و تعلیق تعقیب و میانجی‌گری، قرارهای تأمین کیفری و نیز در تعیین وکیل مشاهده نمود. مقاله حاضر با روش توصیفی، تحلیلی جلوه‌های خانواده‌محوری در رسیدگی به بزهکاری اطفال و نوجوانان در حقوق ایران و الجزایر را مورد بررسی قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Family-centered in Criminal Proceedings of the Juvenile Delinquent in the Criminal law of Iran and Algeria

نویسندگان [English]

  • Ehsan Babaee 1
  • Hosein Sadati 2
1 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Crime Prevention and Correctional Education of University of Judicial Sciences and Administrative Services, Tehran, Iran
2 LLM. in Juvenile criminal law, Faculty of Crime Prevention and Correctional Education of University of Judicial Science and Administrative Services, Tehran, Iran
چکیده [English]

Considering the important position of the family, on the one hand, the criminal law system is committed to protect the family and strengthen it, and on the other hand, the family has a capacity that can be used in line with the goals of the criminal law system. Examining the reflections of family-centeredness in dealing with juvenile delinquents indicates the protective role of criminal law towards the family as well as the capacities of the family in realizing the goals of criminal law. The family-centered approach involves the participation of the family in dealing with juvenile delinquency in all stages of criminal proceedings, both before and during the trial, as well as carrying out educational measures in such a way that at each stage, the capacity of the family institution can be used in the best way to ensure security and the growth of children. The criminal laws of Iran and Algeria, in the field of dealing with juvenile delinquency, have put attention to the family on their agenda. In the criminal laws of the two countries of Iran and Algeria, attracting participation of the family in the investigation process can be seen in the filing a character file, the implementation of the principle of the appropriateness of the prosecution, including the filing of the case and the suspension of the prosecution and mediation, criminal provision orders and also in the appointment of a lawyer. The present article, with a descriptive and analytical method, has analyzed the reflections of family-centeredness in dealing with juvenile delinquency in the laws of Iran and Algeria.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family-oriented
  • juvenile delinquents
  • differential treatment
  • differential proceedings
  • mediation
احمدیانی، محمدامین، ابراهیم‌منش، مهران، و قراخانی، نصرالله؛ (۱۳۹۵). «دادرسی ویژه اطفال و نوجوانان در قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ با نگاهی به اسناد بین‌المللی»، اندیشمندان حقوق، سال چهارم، شماره ۲۶.
ایروانیان، امیر؛ (۱۳۸۸). «آسیب‌شناسی سامانه پاسخ‌ها در لایحه رسیدگی به جرائم اطفال و نوجوانان»، فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال پنجم، تابستان، شماره ۱/۱۸.
آخوندی، محمود. (۱۳۸۶). آیین دادرسی کیفری، ج اول، چاپ سیزدهم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
بوریکان، ژان و سیمون، آن ماری؛ (۱۳۸۹). آیین دادرسی کیفری، ترجمه عباس تدین، چاپ اول، تهران: خرسندی.
بیابانگرد، اسماعیل؛ (۱۳۸۰). روان‌شناسی نوجوانان، چاپ پنجم، فرهنگ اسلامی، تهران.
حضرتی، صمد. (۱۳۹۲). جایگاه قرار تعلیق تعقیب در نظام کیفری کنونی، منتشره در پیام آموزش، شماره ۲۳.
خالقی، علی. (۱۳۹۵). آیین دادرسی کیفری، ج ۱، چاپ سی‌ام، تهران: شهر دانش.
خدیجه، غرداین؛ (2017).  حمایه الطفل الجانح فی قانون حمایة الطفل الجدید، المجلة المتوسطیة للقانون والإقتصاد، المجلد 2، العدد 1.
دانش، تاج‌زمان. (۱۳۸۵). طفل بزهکار کیست: روش اصلاح و تربیت او چیست، چاپ یکم، تهران: کیهان.
دلماس مارتی، میری. (۱۳۹۳). نظام‌های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ اول، تهران: میزان.
ذبیحی، جواد. (۱۳۹۳). «پرونده شخصیت در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم و تحقیقات، استان گلستان.
روشن، محمد و حسینی، انسیه؛ (۱۳۹۲). نقش خانواده در پاسخ‌دهی به اطفال بزهکار با تأکید بر قانون مجازات اسلامی، بی‌نا.
زائری، نفیسه. (۱۳۹۷). قضازدایی در نظام عدالت کیفری اطفال و نوجوانان، فقه، حقوق و علوم جزا، سال سوم، شماره ۸.
زراعت، عباس. (۱۳۹۲). مجازات‌ها و اقدامات تأمینی، چاپ اول، تهران: جنگل.
سویقات، بالقاسم؛ (2011).  الحمایة الجزائیه للطفل فی القانون الجزائری، مذکرة ماجستیر فی القانون، جامعة قاصدی، مرباح، ورقلة.
الشورایی، عبد الحمید؛ (1991).  جرائم الأحداث، دارالمطبوعات الجامعیة، الإسکندریة.
الشورایی، عبد الحمید؛ (1996).  جرائم ألاحداث وتشریعات الطفولة، منشأة المعارف، إلسکندریة.
عظیم‌زاده، شادی و معظمی، شهلا؛ (۱۳۹۰). جرم‌شناسی تطبیقی پایداری در بزهکاری در حقوق ایران و آمریکا، چاپ اول، تهران: جنگل.
فرجاد، محمدحسین؛ (۱۳۸۸). مبانی مددکاری اجتماعی، چاپ اول، تهران: علم.
کم، بهروز و اسماعیل‌تبار، هادی؛ (۱۳۹۸). الگوهای حاکم بر دادرسی اطفال و نوجوانان در حقوق کیفری نوین ایران، دیدگاه‌های حقوق قضایی، دوره ۲۴، شماره ۵۸.
کم، بهروز؛ (۱۳۹۸). الگوهای حاکم بر دادرسی اطفال و نوجوانان در حقوق کیفری نوین ایران، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، بهار، شماره ۲۴.
کوشکی، غلامحسین؛ (۱۳۹۴). پلیس ویژه اطفال و نوجوانان در نظام قضایی ایران (ضرورت‌ها و کارکردها)، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
کی‌نیا، مهدی؛ (۱۳۴۶). علوم جنایی، ج ۳، تهران: دانشگاه تهران.
گرشاسبی، اصغر؛ (۱۳۸۸). هنر و فن میانجی‌گری، چاپ اول، تهران: مهاجر.
محمدی، عطاءالله؛ (۱۳۸۳). مقالات اولین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی در ایران، خرداد ۱۳۸۱: اعتیاد و قاچاق مواد مخدر. مقایسه برخی عوامل پرخطر و ویژگی‌های شخصیتی بزهکاران معتاد و غیرمعتاد، ج ۲، چاپ اول، تهران: آگاه.
مهدوی ثابت، محمدعلی و عبدیان، محمدرضا؛ (۱۳۹۷). جلوه‌های عدالت ترمیمی در مرحله تعقیب و تحقیقات جرائم اطفال و نوجوانان در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، فصلنامه قضاوت، پاییز، شماره ۹۵.
مهدوی، محمود؛ (۱۳۹۰). پیشگیری از جرم (پیشگیری رشدمدار)، چاپ اول، تهران: سمت.
میرکمالی، سید علیرضا و حسینی، انسیه؛ (۱۳۹۳). دادرسی افتراقی اطفال در قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، پژوهشنامه حقوق کیفری، شماره ۱۴.
نادری، سعید؛ (۱۴۰۰). دادرسی افتراقی اطفال و نوجوانان؛ با نگاهی به اسناد بین‌المللی حقوق کودک، فصلنامه فقه جزای تطبیقی، بهار، شماره ۱.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین؛ (۱۳۹۲). درباره افتراقی شدن سیاست جنایی، دیباچه در: درآمدی بر سیاست جنایی، نوشته کریستین لازرژ، چاپ چهارم، تهران: میزان.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین؛ (۱۳۹۲). درباره افتراقی شدن سیاست جنایی، دیباچه در: درآمدی بر سیاست جنایی، نوشته کریستین لازرژ، چاپ چهارم، تهران: میزان.
نوروزی، بهروز، مهرا، نسرین، صفاری، علی و مهدوی ثابت، محمدعلی؛ (۱۳۹۶). اصل اقتضاء تعقیب در قلمرو جرائم اطفال و نوجوانان در حقوق ایران و انگلستان، فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، زمستان، شماره ۳۴.
نیازپور، امیرحسین؛ (۱۳۸۶). حق متهمان مبنی بر داشتن وکیل در فرآیند کیفری، جلوه‌ای از حقوق شهروندی، مجله حقوقی دادگستری، شماره ۵۸.
نیازپور، امیرحسین؛ (۱۳۸۹). پاسخ‌های عدالت کیفری ایران به بزهکاری اطفال، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، سال پنجم، شماره ۱۴.
هدایت‌نیا، فرج‌الله؛ (۱۳۹۴). خانواده‌محوری در نظام حقوقی ج.ا ایران، دین و قانون، زمستان، شماره ۱۰.