امکان‌سنجی انطباق حکم افساد فی‌الارض بر تولید و عرضه‌کنندگان محصولات تراریخته غیرمجاز؛ با رویکردی به فقه امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتر در حقوق کیفری و جرم‌شناسی از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، ایران، تهران

چکیده

یکی از مسائلی را که امروزه در نظام تولید محصولات غذایی، تأثیرات بسیاری داشته و در راستای تحقق امنیت غذایی مورد توجه حکومت‌ها قرار گرفته است، باید تولید محصولات تراریخته دانست. در بسیاری از موارد، کشورها اقدام به تولید چنین محصولاتی می‌نمایند؛ اما باید اذعان داشت که تولید محصولات مزبور، زمانی که به‌صورت غیراستاندارد صورت گیرد، صدمات بسیاری را به سلامت عمومی جامعه وارد می‌آورد. در همین راستا، درصورتی‌که نقض سلامت مزبور به نحو گسترده بوده و بتوان عنوان «پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک» مندرج در ماده 286 قانون مجازات اسلامی که از رویکرد استقلالی جرم افساد فی‌الارض از جرم محاربه، موضوع فقه امامیه پیروی کرده است را بر آن صادق دانست، حکم به افساد فی‌الارض تولیدکنندگان محصولات مزبور بعید نمی‌نماید. مضافاً، درصورتی‌که تولیدکنندگان محصولات مزبور، «به‌نحو گسترده» محصولات تراریخته را تولید نمایند که در عمل، بر اساس تحقیقات ژنتیکی، تولید مواد غذایی تراریخته سمی محسوب می‌شود که نتیجه آن هم خسارت عمده به تمامیت جسمی افراد جامعه است، بر همین اساس، می‌توان تولیدکنندگان محصولات مزبور را مفسد فی‌الارض دانسته و به مجازات اعدام محکوم نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Feasibility of compliance with sentence of the corruption on earth for the producers and suppliers of unauthorized trans products; With an approach to Islamic Jurisprudence

نویسنده [English]

  • Hossain Sobhani
PhD in Criminal law and Criminology from Faculty of Law and Political Sciences, Allameh Tabatabai University, Iran, Tehran
چکیده [English]

One of the issues that has great effects in the food production system today and has received the attention of governments in order to achieve food security is the production of transgenic products, and in this regard, in many cases, countries are producing such products; But it should be acknowledged that the production of the mentioned products, when it is done in a non-standard way, causes many harms to the public health of the society, and therefore, in this case, if the mentioned violation of health is widespread and can be called "spreading toxic and microbial and dangerous substances" contained in article 286 of the Islamic Penal Code, it is not unlikely that the producers of the said products will sentence to corruption on earth, and therefore, in this regard, if the producers of the mentioned products produce genetically modified products "on a large scale"; which in practice, based on the genetic research, the production of transgenic food is considered toxic and the result is major damage to the physical integrity of people of the society. Accordingly, the producers of the said products can be considered corrupters on the earth and sentenced to the death penalty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • corruption on earth
  • production of transgenic products
  • toxic
  • dangerous and microbial substances
قرآن کریم
الطرابلسی، ابن براج، عبدالعزیز؛ (1406). المهذب البارع فی شرح مختصر النافع، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، ج 9.
ابن زهره، حمزه بن علی؛ (1417). غنیه النزوع الی علمی الاصول و الفروع، قم: مؤسسه امام صادق (ع)، چاپ اول.
اردبیلی، احمد بن محمد؛ (1416). مجمع الفائده و البرهان، قم: انتشارات جامعه مدرسین قم، چاپ اول، ج 14.
آقائی جنت‌مکان، حسین؛ (1392). حقوق کیفری عمومی، تهران: انتشارات جنگل‌جاودانه، چاپ اول.
باری، مجتبی؛ (1393). یادداشت‌هایی بر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392) کتاب اول، (نکات کلیدی و تثبیت مطالب)، تهران: انتشارات کتاب آوا، چاپ اول.
باقری، عبدالرضا؛ (1386). اصول بیوتکنولوژی گیاهی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوس، چاپ اول.
بیگدلی، سعید؛ بدیع صنایع اصفهانی، امین؛ (1393). «مبنای مسئولیت مدنی ناشی از محصولات غذایی اصلاح‌شده ژنتیکی، تراریخته»، مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی، مطالعات حقوق تطبیقی، پاییز و زمستان، دوره 5، شماره 2.
جبعی العاملی، زین‌الدین بن علی (شهید ثانی)؛ (بی‌تا). الروضه البهیه فی شرح لمعه الدمشقیه، بی‌جا: مؤسسه الاعلمی، چاپ اول، ج 1.
حلبی، ابوصلاح؛ (1403). الکافی فی الفقه، اصفهان: نشر مکتبه امیر المؤمنین (ع)، چاپ اول، ج 1.
حلی، ابن ادریس؛ (1406). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (و المستطرفات)، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، ج 3.
حلّی، جمال الدین (علامه حلی)؛ (1410). المقتصر من شرح المختصر، مشهد: انتشارات مجمع البحوث الإسلامیه، چاپ اول.
حمیری، نشوان بن سعید؛ (1420). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، بیروت: انتشارات دار الفکر، چاپ اول.
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد؛ (بی‌تا). المفردات فی غریب القرآن، تحقیق از محمد سید گیلانی، بیروت: دارالمعرفه، چاپ پنجم.
سلار، ابوی‌علی حمزه بن عبدالعزیز؛ (1983). المبسوط فی فقه الحنفی، استانبول: دارالعوده، چاپ اول، ج 9.
سلیمی، صادق؛ (1394). چکیده حقوق جزای عمومی، جرم (پدیده مجرمانه) مسئولیت کیفری، واکنش اجتماعی، تهران: نشر جنگل جاودانه، چاپ ششم.
شامبیاتی، هوشنگ؛ (1374). حقوق جزای عمومی، تهران: انتشارات ویستار، چاپ پنجم، پاییز.
شریفی سیرچی، غلامرضا؛ کاظمی پور، علی؛ (1388). بیوتکنولوژی، اصول و مبانی، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، چاپ اول.
صانعی، پرویز؛ (1376). حقوق جزای عمومی، تهران: نشر گنج دانش، چاپ هفتم، پاییز.
طباطبایی، سید محمدحسین؛ (بی‌تا). المیزان فی تفسیر قرآن، استانبول: مطبعه دارالدعوه، چاپ اول، ج 5.
علی‌آبادی، عبدالحسین؛ (1369). حقوق جنایی، مشهد: انتشارات فردوسی، چاپ دوم.
عمید، حسن؛ (بی‌تا). فرهنگ عمید، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.
فخر المحققین، محمد بن الحسن؛ (1389). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: انتشارات موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت (ع)، چاپ اول، ج 4.
فخر رازی، محمد بن عمر؛ (1371). تفسیر کبیر مفاتیح الغیب، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، ج 11.
فرهنگ خواه، محمد رسول؛ (1359). دائره‌المعارف اسلامی، تهران: انتشارات مؤسسه مطبوعاتی عطایی، چاپ اول.
فیض کاشانی، محمد محسن (ملأ محسن)؛ (بی‌تا). مفاتیح الشرایع، قم: نشر مجمع الذخایر، چاپ اول، ج 3.
فیومی، احمد بن محمد؛ غزالی، محمد بن محمد؛ رافعی قضوینی، عبدالکریم بن محمد؛ (1414). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: انتشارات مؤسسه دارالهجره، چاپ اول، ج 1.
قمی، علی بن محمد (میرزای قمی)؛ (1379). جامع الخلاف و الوفاق، قم: انتشارات زمینه‌سازان ظهور، چاپ اول.
کارخیزان، محمدحسین؛ (1392). کامل‌ترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی، تهران: انتشارات راه نوین، چاپ اول، ج 2، زمستان و تابستان.
کوشا، ابوطالب؛ نظیفی، عباس؛ موسی زاده، رضا؛ احمدی، مریم؛ (1389). «ابعاد حقوقی چالش‌های مالکیت فکری در علوم فناوری‌های ژنتیک»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی قضایی، پاییز و زمستان، ش 51.
کیدری، محمد بن الحسین؛ (1416). صباح الشیعه، قم: نشر موسسه امام صادق (ع)، چاپ اول.
گلدوزیان، ایرج؛ (1371). حقوق جزای عمومی، تهران: نشر مؤسسه علمی دانشگاه تهران، چاپ سوم.
گلدوزیان، ایرج؛ احمدزاده، ابوالفضل؛ (1388). «بررسی تعریف جرم محاربه و افساد فی‌الارض در فقه و حقوق با رویکردی به لایحه پیشنهادی قانون مجازات اسلامی»، فصلنامه حقوق، دوره 39، شماره 1، بهار.
مدرسی یزدی، سید محمدرضا؛ (1387). «پژوهشی در مفهوم و حکم مفسد فی‌الارض»، فصلنامه حکومت اسلامی، سال 13، شماره 1، بهار.
مروارید، علی‌اصغر؛ (1410). سلسله الینابیع الفقهیه، بیروت: انتشارات مؤسسه فقه الشیعه، چاپ اول، ج 23.
مهاجر، مینا؛ صفایی، سید حسین؛ مهدوی دامغانی، عبدالمجید؛ (1390). «ملاحظات اخلاقی و حقوقی در کاربرد محصولات تراریخته با نگاهی به قانون ملی ایمنی زیستی»، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال 6، بهار، شماره 1.
موسوی خمینی، سید روح‌الله؛ (بی‌تا). تحریر الوسیله، چاپ دوم، ج 2، انتشارات مؤسسه مطبوعاتی دار العلم.
میرمحمدصادقی، حسین؛ (1392). حقوق کیفری اختصاصی (3)؛ جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، تهران: نشر میزان، چاپ بیست و چهارم، ویرایش دوم، زمستان.
میرمحمدصادقی، حسین؛ دانشور ثانی، رضا؛ (1391). «حقوق کیفری سوء عرضه کالا در فقه امامیه حقوق ایران و کامن‌لا»، تحقیقات حقوقی، شماره 57، بهار.
نجفی، محمدحسن؛ (1981). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت: مطبعه دارالاحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ج 41.
الهام، غلامحسین؛ (1373). «بررسی جرم محاربه و افساد فی‌الارض در فقه و قوانین موضوعه، فصلنامه حقوقی دادگستری»، شماره 10، بهار.
ولیدی، محمد صالح؛ (1392). شرح بایسته‌های قانون مجازات اسلامی در مقایسه و تطبیق با قانون سابق، تهران: انتشارات جنگل جاودانه، چاپ اول.
قانون اصلاح بعضی از مواد قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی؛ (1367). مصوب 1334.
قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی؛ (1367). مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام.
قانون مجازات اسلامی؛ (1392).
قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی؛ (1334).
قانون مواد خوردنی و آشامیدنی و آرایشی و بهداشتی؛ (1347).
قانون نیروهای مسلح؛ (1382).
Reference
Byrne P (2009), "Labeling of Genetically Engineered Foods", Colorado State University extension, No. 9. 371.
Clive, James, (2014), "A Global Over view of Biotech (GM) Crops", Journal of Crops.
Coleman, Jules (1992), Risks and Wrongs, Cambridge Studies in Philosophy and Law, first Published, Cambridge University press.
Dagg PJ, et. al. Meeting the requirements of importing countries: practice and policy for on-farm approaches to food safety. Rev Sci Tech 2006; 25 (2): 685-700.
Domingo, Jose, (2007), “Toxicity Studies of Genetically Modified Plants: A review of the Published Literature”, Critical Reviews in Food Science and Nutrition.
Ermakova, Irina, (2007), “Genetically Modified Soy Leads to the Decrease
of Weight and High Morality of Rats of the First Generation”, Preliminary
Studies, 1 (1).
Falk, BW, (2008), “Will Transgenic Crops Generate New Viruses and NewDiseases”, Science, 263 (5152).
Halford NG, Shewry PR. Genetically modified crops: methodology, benefits, regulation and public concerns. Br med bull 2000;56 (1): 62-73.
Holst-Jensen A, Bertheau Y, de Loose M. Detecting un-authorized genetically modified organisms (GMOs) and derived materials. Biotechnol adv 2012; 30 (6): 1318-35.
Jones JD. Why genetically modified crops? Philos Transact A Math phys Eng Sci 2011; 369 (1942): 1807-16.
Mattiacci, Guiseppe & Francesco Parisi, The Economics of Tort Law: A Précis, Utrecht school of Economics, Tjalling C. Koopmans Research Institute, at: http://www.uu.nl. /content/03-13.pdf.
Nielsen, KM, (2004), “Monitoring and Modeling Horizontal Gene transfer”, Nature Biotechnology, volume 22, pp. 1110–1114.
Novak PK, Gruden K, Morisset D, et al. GMO track: generator of cost-effective GMO testing strategies. J AOAC Int 2009; 92 (6):1739-49.
Otsuka y (2003, Socioeconomic consideration relevant to the sustainable development use and control of genetically modified food. Trends in food science and technology.
Pradesh, Andhra, (2006), “Mortality in Sheep Flocks after, Crazing on BT
Cotton Fields”, Report of the Preliminary Assessment, Available at:
http//www.gmwatch.org/archives, Last Visited: (5/2/2014).
Roullier, Frank, (2009), “A Comparison of the Effects of Three GM
Conversations on Mammalian Health”, International Journal of Biological
science, 5(7).
Schahczenski, Jeff, (2006), “Transgenic Crops", Available at: www.attra.
Ncat.org. Last visited: (5/2/2014).
Stephen, Padgette, (2006), “The Composition of Glyphosates Tolerant
Soybean Seeds is Equivalent to that of Conventional Soybeans?” The Journal of Nutrition, 126 (3)
Transfer”, Nature Biotechnology, 22 (9).
Tudisco, R, (2006), “Genetically Modified Soya bean in Rabbit Feeding:
Detection of DNA Fragments and Evaluation of Metabolic Effects by Enzymatic.
Young, Katherine, (2008), "The Minimum Core of Economic and Social Rights: A Concept in Search of Content", Yale Journal of International law.
Zhang D, Guo J. The development and standardization of testing methods for genetically modified organisms and their derived products. J Integr Plant biol 2011; 53 (7):539 -51.
Zhao JH, Ho P, Azadi H. Benefits of Bt cotton counterbalanced by secondary pests? Perceptions of ecological change in China. Environ Monit Assess 2011; 173 (1-4): 985- 94.