Compensation and its Responsible in the Adultery under Duress from the Perspective of Iranian Criminal Law and the Jurisprudence of the Five Islamic Schools of Thought

Document Type : Original Article

Authors

1 PhD student in Criminal Law and Criminology, faculty of literature and humanities,, University of Guilan, Iran, Rasht

2 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Iran, Rasht

10.22091/dclic.2025.12650.1067

Abstract

Injury literally means harm or damage. If the harm affects the body, it is called material injury, and if it harms the soul, it is called spiritual injury. The purpose of this research, with a comparative approach, is to examine the examples and jurisprudential foundations of material and spiritual injury in sexual offences under duress and to determine the responsible for paying the injury in different cases. The present study is of theoretical type and the research method is descriptive and analytical. The method of collecting information in this study is also library method. The findings of this study indicate that firstly, spiritual injuries are payable according to jurisprudential principles and Hadiths. Secondly, the person responsible for paying injuries can be examined in different scenarios and there is no single ruling in this regard; in such a way that in some cases, and according to jurisprudential principles, a third party is the guarantor of compensation for injuries, not the persons who benefited from the sexual relationship. Given that in Iranian law, the payment of spiritual injuries is faced with serious ambiguity, some believe that by paying blood money, there is no room for spiritual injury, but some consider its payment possible according to the Hadiths and jurisprudential rules; therefore, it is imperative for the legislator to clarify this issue as soon as possible.

Keywords

Main Subjects


ابن ادریس حلی، فخرالدین ابوعبدالله محمد بن احمد (1410ق). السرائر، جلد ۳، چاپ دوم، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
ابن زهره، حمزة بن علی حسینی (۱۴۱۷ق). غنیة النزوع إلى علمی الأصـول و الفروع ، قم: مؤسسه امام صادق †.
ابن عابدین، محمد امین محمد بن عابدین (۱۴۱۵ق). حاشیه ردالمحتار على الدر المختار، جلد ۴، بیروت: دارالفکر.
ابن قدامه، ابو محمد عبدالله بن احمد بن محمد (1968م). المغنی، جلد ۸، بیروت: دارالکتاب العربی.
ابن قدامه، ابو محمد عبدالله بن احمد بن محمد (بی‌تا). الشرح الکبیر. جلد ۸، بیروت: دار الکتاب العربی.
آوان، رضا و عباسعلی، سلطانی (1396ش). «جایگاه ارش البکاره، مهرالمثل و خسارت معنوی در زنای مطاوعی از منظر فقه با رویکرد نقد قانون مجازات اسلامی»، مجله فقه و اصول، شماره 110.
بجنوردی، حسن (1377ش). قواعد الفقهیه، جلد چهارم، قم: نشر الهادی.
البهوتی، منصور بن یونس (1418ق). کشاف القناع، جلد ۶، بیروت: دارالکتب العلمیه.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1396ش). مبسوط در ترمینولوژی حقوقی، تهران: گنج دانش.
حرعاملی، محمد بن الحسن (1414ق). وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشریعه، جلد ۲۰-۱۲، چاپ اول، بیروت: مؤسسه آل‌البیت لاحیاء التراث.
حسینی الشیرازی، سید محمد (1426ق). الوصول إلى کفایة الأصول، جلد ۴، قم: انتشارات دار الحکمة.
حلی، حسن بن یوسف (1419 ه.ق). قواعد الاحکام، جلد ۳، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حلی، حسن بن یوسف (1420ق) تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة، جلد ۵، قم: مؤسسه الإمام الصادق†.
 خالقی، علی (1397). نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری، چاپ دوازدهم، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
خویی، سید ابوالقاسم (1396ق). مبانی تکملةالمنهاج، جلد ۲، قم: مدینة العلم.
دسوقی، محمد بن أحمد بن عرفة المالکی (بی‌تا). حاشیة الدسوقى على الشرح الکبیر، جلد ۴، دمشق: دار الفکر.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1404ق). المفردات فی غریب القرآن، چاپ دوم، بیروت: دفتر نشر الکتاب.
رضوی نهاد، علی (1389ش). بررسی جبران خسارت مازاد بر دیه در فقه مقارن و حقوق موضوعه، پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته فقه مقارن و حقوق خصوصی، دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه مذاهب اسلامی.
رملی، شمس‌الدین محمد بن أبی العباس (1404ق). نهایة المحتاج الى شرح المنهاج، جلد هفتم، بیروت: انتشارات دار الفکر.
روشن، محمد و صادقی، محمد (1390ش). ضمان ناشی از انتقال بیماری جنسی، مجله فقه پزشکی، شماره ۸-۷ .
سراج، محمد أحمد (1990م). ضمان العدوان فی الفقه الإسلامى ، دراسه مقارنه بأحکام المسئولیه التقصیریه فی القانون: نشر دار الثقافه للنشر والتوزیع القاهره ط أولى.
سرخسی، محمد بن احمد (1406ق). المبسوط، جلد ۲۷-۲۶-۲۴، بیروت: انتشارات دارالمعرفه
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر مالک بن انس (1415ق). المدونة. جلد ۴: بی‌جا: دارالکتب العلمیة.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکرمالک بن انس (1406ق). الموطاء، جلد ۲، بیروت: احیاء التراث العربی.
شاه ملک پور، حسن (1393ش). فقه جزایی استدلالی، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
نووی، یحیی بن شرف؛ ابن‌ حجر هیتمی‌، احمد بن‌ محمد؛ خالدی، محمد عبدالعزیز؛ شروانی‌، عبدالحمید و عبادی، احمد بن قاسم. (۱۳۷۵–۱۴۱۶). حواشی الشروانی و ابن ‌قاسم العبادی علی تحفة المحتاج بشرح المنهاج، جلد ۱–۱۳، بیروت - لبنان: دار الکتب العلمیة.
شریفی اشکوری، الیاس (1381ش). فقرات فقهیه، جلد ۱۰، قم: آل ایوب.
شریفی نژاد، سیمین (1394). مسئولیت مدنی ناشی از تجاوز به عنف در حقوق ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان..
صانعی، یوسف (1388ش). استفتائات قضایی، جلد ۱، قم: انتشارات پرتو خورشید.
طباطبایی، محمدحسین (1374ش). ترجمه تفسیر المیزان، جلد ۵، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرسی، فضل بن حسن، (1363ش)، ترجمه مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، مترجم : رسولی، هاشم، جلد ۶، تهران: انتشارات فراهانی.
طوسی، محمد بن حسن (1387ق). مبسوط، جلد ۳، چاپ سوم، بیروت: مکتبه المرتضویه.
عاملی، زین‌الدین بن علی (1413ق). مسالک الافهام الى تنقیح شرائع الاسلام، جلد ۱۵-۴، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
عاملی، زین‌الدین بن علی (شهید الثانی) (بی‌تا). الروضة ابهیة شرح اللمعة الدمشقیة، جلد ۵، قم: مؤسسه معارف اسلامیه.
فاضل لنکرانی، محمد (1390ش). آیین کیفری اسلام، جلد ۱، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار.
حلی، حسن بن یوسف و فاضل هندی، محمد بن حسن (۱۴۰۵). کشف اللثام ، ج ۱–۲، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفیŠ.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1426ق). القاموس المحیط، چاپ هشتم، بیروت: مؤسسة الرسالة.
حجی، محمد و قرافی، احمد بن ادریس (1994م). الذخیره، جلد ۱۲، بیروت: دارالمغرب الاسلامی.
کاسانی، علاءالدین ابوبکر بن مسعود بن أحمد الحنفی (1409ق). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، جلد ۶۷، چاپ دوم، بیروت: دارالکتب العلمیة.
کلهر، زینب (1388). احکام و آثار روابط جنسی نامشروع در حقوق مدنی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار لدرر الاخبار، جلد ۵۵، بیروت: مصادرالحدیث الشیعه، القسم العام.
محقق حلی، ابوالقاسم (1409ق). شرایع الاسلام، جلد ۴، چاپ دوم، تهران: انتشارات استقلال.
مشکینی، شیخ علی (1371ش). اصطلاحات الأصول، چاپ پنجم، قم: نشر الهادی.
مقدسی، عبدالرحمن (بی‌تا). شرح الکبیر علی متن المقنع، بی‌جا: دارالکتاب العربی.
مکارم شیرازی، ناصر (1370ش). قواعد الفقهیه، جلد ۱، قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب†.
مکارم شیرازی، ناصر (1427ق). استفتاءات جدید، جلد ۳، قم، چاپ دوم، مدرسه امام علی بن ابی‌طالب†.
منتظری، حسینعلی بن علی (1384ش). استفتائات، جلد ۲، تهران، نشر سایه.
موسوی تبار، سید مرتضی؛ بیگی، جمال؛ قهرمانی، زهرا و امیدی، منوچهر (1397ش). «بررسی مجازات یا جبران خسارت بودن دیه از دیدگاه فقه امامیه»، مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۳۴.
موسوی خمینی، سید روح‌الله (1390ش). تحریر الوسیله، جلد ۲، چاپ دوم، قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم.
میرشکاری عباس و عبدی، مونا (1402ش). «نقش جنسیت در خسارت معنوی»، مجله مطالعات حقوق خصوصی، دوره ۵۳، شماره ۱.
نجفی، محمدحسن (1368ش). جواهرالکلام، جلد ۴۳-۴۱-۳۷، چاپ هفتم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نراقی، احمد بن محمدمهدی (1375ش). عوائد الأیام، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، قم: مرکز انتشارات.
نووی، أبو زکریا محیی الدین یحیی بن شرف (بی‌تا). المجموع شرح المهذب (مع تکملة السبکی والمطیعی). جلد ۱۹، بیروت: دارالفکر.
نووی، أبو زکریا محیی الدین یحیی بن شرف (بی‌تا). روضة الطالبین وعمدة المفتین. جلد ۷، بیروت: دار الکتاب العلمیه.
نیآوردی، ابوالحسن (1419). الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الإمام الشافعی وهو شرح مختصر المزنی. جلد ۱۳، بیروت: دارالکتب العلمیة.
یمنی الشافعی، ابوالحسن ابی الخیر (1421ق). البیان فی مذهب الامام شافعی، جلد ۱۲، جده: دار المنهاج.
نجم جبران، یوسف (1981م). النظریه العامه للموجبات، بیروت، منشورات عویدات.
سامانه ملی آرای قضایی، پژوهشگاه قوه قضائیه.
https://www.canlii.org/en/commentary/doc/2001CanLIIDocs182.
Beharry, C. L. (Ed.). (2018). Contemporary and Emerging Issues on the Law of Damages and Valuation in International Investment Arbitration (Vol. 11). Brill.
Holder, R. L., & Daly, K. (2018). Recognition, Reconnection, and Renewal: The Meaning of Money to Sexual Assault Survivors. International Review of Victimology, 24 (1), 25-46.
Gong, A. T., Kamboj, S. K., & Curran, H. V. (2019). Post-traumatic Stress Disorder in Victims of Sexual Assault with Pre-assault Substance Consumption: A Systematic Review. Frontiers in Psychiatry, 10, 92.
Scott, K. M., Koenen, et. al. (2017). Post-traumatic Stress Disorder Associated with Sexual Assault among Women in the WHO World Mental Health Surveys. Psychological Medicine, 48 (1), 155–167.htpps://doi.org./10.1017.s0033291717001593.